Maashorst

Toen de SP in 2002 verloor bij de verkiezingen, waren daar allerlei (verzachtende) redenen voor aan te voeren. De opkomst van de 'Leefbaren', de verrechtsing, de stagnatie in de woningbouw enz. Toch was dat niet de belangrijkste vraag die de SP zichzelf stelde; die luidde namelijk: 'Wat hebben wij zélf fout gedaan?' Het stellen van die vraag heeft twee voordelen: je kunt hem zélf beantwoorden én je kunt na het antwoord direct beginnen met het herstellen van die fouten. Op dingen die buiten je liggen heb je lang niet zoveel invloed als op de dingen die je zelf doet (of laat).

Het stellen van die vraag past in de SP-traditie van kritiek en zelfkritiek. Kritisch kijken naar wat er om je heen gebeurt, maar ook kritisch kijken naar je eigen handelen. In wat modernere taal heet zelfkritiek tegenwoordig 'zelfreflectie'. Het ontbreken van zelfreflectie is – zeker op termijn – de dood in de pot.

Balans in 2002

Toen we in 2002 de balans opmaakten, zagen we onze grootste fout in: we hadden teveel vertrouwd op wethouders en raadsleden, raadsstukken, commissievergaderingen, beleidsadviezen enzovoorts.

We dreigden te vergeten dat de echte wereld buíten de raadszaal is en dat je dus als politieke partij doorlopend minstens één poot midden tussen de mensen moet hebben. Het verwaarlozen daarvan is – zeker voor een partij als de SP – kostbaar, daar kwamen we pijnlijk achter.

De SP heeft geleerd van die fouten en vanaf 2002 het contact met de mensen weer verder opgebouwd. We brachten de 'echte wereld' binnen in de raadszaal.

Ontbreken van broodnodige zelfreflectie bij 'Koers-coalitie'

Bij de coalitieonderhandelingen viel ons op dat het bij de verliezende partijen ontbreekt aan die broodnodige zelfreflectie. Waarom stellen zij zichzelf niet de vraag wat ze fout hebben gedaan, waaróm ze verloren hebben. Waarom vragen ze zich niet af of die 'Koers' misschien haaks staat op wat de mensen willen? Of er geen dingen in staan die schreeuwen om verandering? Wat de SP van de verliezende partijen consequent van hen kreeg was 'vasthouden aan de Koers'. Dat toch al rammelende stuk dateert uit 2002, de wereld is vier jaar verder.

Dat die partijen niet met de SP in zee willen vanwege de kritische houding van de SP is kwalijk, maar kan uit partijpolitieke overwegingen en/of angst nog net begrepen worden. Dat ze echter niet openlijk bereid zijn aan zelfreflectie te doen is echt erg. Dát maakt de kiezers kwaad en teleurgesteld. Dát maakt dat velen de verliezende partijen arrogantie en achterkamertjespolitiek verwijten.

Zo zou het CDA nog eens goed na mogen denken over Centrum West en het gebrek aan echt betaalbare woningen. En Bakermans over zijn eigen verkiezingsslogan. Hij kwalificeert de informatie over de coalitiebesprekingen die de SP nu in Uden verspreidt, als een 'guerrilla'. Dat zegt veel meer over hem dan over de SP. De SP heeft geleerd dat je niet over duidelijkheid, openheid en eerlijkheid moet práten, maar dat je ze moet toepassen. En dat komt voort uit een zelfkritische houding...